Przegląd rynku olejowego w Polsce

Dzięki uprzejmości internetowego serwisu branżowego "Auto Naprawa" przedstawiam poniżej link do listy olejów silnikowych, przekładniowych i innych dostępnych w naszym kraju. Tabele zawierają najbardziej popularne marki olejowe (takie jak Gulf, Liqui Moly, Lotos, Mobil, Orlen, Shell, Texaco, Total czy Valvoline)  oraz ich aktualną ofertę z uwzględnieniem norm SAE, API, ACEA dla poszczególnych olejów.

 

+ ciekawy link z wypowiedziami ekspertów 

Eksploatacja olejów silnikowych

Właściwe działanie silnika naszego auta zależy od jego smarowania właściwie dobranym olejem, który zapewnia prawidłową jego pracę w każdych warunkach. Z czasem jednak nawet najlepszy olej traci swoje właściwości dodatkowo nabierając szereg zanieczyszczeń  których źródłem może być:

- utlenianie

- spalanie oleju

- cząstki metali

- paliwo i jego niepełne spalanie

- pył

- woda

Dlatego tak ważna jest regularna wymiana oleju w silniku. Interwał wymiany w nowoczesnych samochodach wynika ze wskazań producenta auta i wynosi od 15 tyś km do 50 tyś km (oleje typu long life). Jeżeli w instrukcji obsługi nie mamy takich danych standardem jest wymiana co 10 tyś km lub co jeden rok. Dodatkowo częsta jazda na krótkich odcinkach lub w ciężkich warunkach może skrócić okres wymiany.

Chociaż nowoczesne pojazdy są wyposażone w sygnalizację informującą o niskim poziomie oleju warto dla własnego dobra samemu sprawdzać jego poziom co jakiś czas (np. 2 tyś km) i dodatkowo przed wyruszeniem w dłuższą trasę. Jeżeli przy takim sprawdzaniu poziomu oleju na bagnecie zauważymy jego braki to nie ma co od razu wpadać w panikę ponieważ każdy silnik zużywa niewielkie ilości - 0,05-0,3 litra na 1000 km. Braki takie można uzupełniać olejem dowolnej marki (nie zawsze mamy możliwość zakupu tego czym mamy zalany silnik) byle by był on tej samej klasy jakościowej - oleje w swoich klasach jakościowych są ze sobą z reguły mieszalne. Przy uzupełnianiu oleju należy kontrolować stale jego poziom ponieważ nadmiar, który nie jest może tak niebezpieczny jak niedobór również jest niekorzystny - szczególnie dla aut z katalizatorem.

 

Oleje silnikowe do silników Euro 4 i Euro 5 - z filtrem cząstek stałych (DPF / FAP) lub trójdrożnym katalizatorem (TWC)

Zmniejszenie energochłonności samochodu i co raz bardziej wymagające normy ochrony środowiska stanowione w kolejnych dyrektywach wydawanych przez Unię Europejską stanowią wyzwanie dla konstruktorów nowych pojazdów, którzy chcąc sprostać tym wymaganiom wprowadzają nowe technologie.
Jeżeli auto zostało wyposażone w filtr cząstek stałych (DPF / FAP) lub w trójdrożny katalizator (TWC) to w silniku powinien być stosowany dedykowany dla tego typu silników olej. Są to zwykle syntetyczne oleje ze średnią zawartością zawartością popiołów siarczanych, fosforu i siarki (mid SAPS) oraz oleje niskopopiołowe (low SAPS) o lepkości 5w30, które przedłużają trwałość wymienionych powyżej układów obróbki/spalania spalin.

     

Stowarzyszenie Europejskich Producentów Samochodów wprowadziło specjalne normy dla silników Diesla, z układami oczyszczania spalin, jak i silników benzynowych z katalizatorami - ACEA C1/C2/C3/C4. W tej chwili każda licząca się marka olejowa posiada w swojej ofercie takie oleje ale żeby być pewnym co do przydatności konkretnego oleju warto sprawdzić za pomocą aprobat producenta samochodu wymagania, jakie dany olej musi spełniać.

Klasyfikacja ACEA dla kategorii silników wyposażonych w system wtórnej obróbki spalin - "C":

C1 - oleje low SAPS dla silników wymagających olejów o niskim stopniu lepkości HTHS wiekszej od 2,9MPa.s spełniające wymagania Euro IV

C2 - oleje mid SAPS dla silników wymagających olejów o niskim stopniu lepkości większej od 2,9MPa.s spełniające wymagania Euro IV

C3 - oleje mid SAPS dla silników wymagających olejów o HTHS wyższym niż 3,5MPa.s i spełniających wymagania Euro IV

C4 - oleje low SAPS dla silników wymagających olejów o HTHS wyższym niż 3,5MPa.s i spełniające wymagania Euro IV.

Jak widać oleje z grupy "C" dzielą się nie tylko według obniżonej zawartości SAPS (mid lub low) ale także lepkością w temperaturze 150 stopni (HTHS). Niski HTHS ma za zadanie obniżenie zużycia paliwa natomiast wysoki zwiększenie ochrony silnika.

Przykłady dostępnych na rynku olejów z tymi aprobatami:

ACEA C1 (wymagane np. w silnikach marki Mazda 5 i 6 z DPF oraz Ford gdzie wymagana jest norma M2C 943-B):

- Castrol SLX Prof Power C1 5w30
- Gulf Formula EFE 5w30

- Motul 8100 Eco-Clean Plus C1 5w30
- Millers Oil XF Longlife C1 5w30

ACEA C2 (wymagane np. w silnikach HDI grupy PSA z FAP, Toyota, Honda i Subaru z DPF)

- Castrol Magnatec Proffesional C2 5w30  
- Gulf Formula LEF 5w30

- Millers Oil XP Longlife C2 5w30

- Motul 8100 Eco-Clean Plus C2 5w30
- Shell Helix Ultra Extra 5w30 
- Total Quartz Ineo ECS 5w30
- Valvoline SynPower ENV C2 5w30  

ACEA C3 (wymagane np. w silnikach Nissana, Renault, Suzuki, Fiat i KIA z DPF oraz Volkswagena, Audi, Skoda i Seat z DPF gdzie wymagana jest norma VW 504.00 i VW 507.00)
- BP Visco 7000 5w30

- Castrol Edge 5w30 
- Gulf Formula ULE 5w30 (Gulf Formula GVX 5w30 dla normy VW 504.00/507.00)

- Lotos Quazar C3 5w30 
- Millers Oil XP Longlife C3 5w30

- Mobil Synt S Special V C3 5w30 (Mobil 1 ESP Formula 5W-30 dla normy VW 504.00/507.00)

- Motul 8100 X-Clean C3 5w30 (Motul Specific 504.00/507.00 5w30 dla normy VW 504.00/507.00)
- Shell Helix Ultra Extra 5w30 
- Total Quartz Ineo MC3 5w30 (Total Quartz Ineo 504/507 dla normy VW 504.00/507.00)

   
ACEA C4 (wymagane np. w silnikach Renault 2.0 DCI z DPF i innych gdzie wymagana jest norma RN 0720)

- Castrol SLX Prof Power C4 5w30
- Gulf Formula RNX 5w30

- Millers Oil XP Longlife C4 5w30

- Motul Specific 0720 5w30

Ostrzeżenie: oleje te mogą być nieodpowiednie dla niektórych typów silników. W razie wątpliwości należy sprawdzić instrukcję, lub poradnik właściciela.

 Zapraszam również do artykułu dotyczącego olejów do silników z pompowtryskiem - link

Oleje do automatycznych skrzyń biegow (ATF)

Automatyczne skrzynie biegów mają opinie bardziej awaryjnych od tradycyjnych-ręcznych ale wzięła się ona przeważnie z nieznajomości zasad serwisowania i użytkowania tej przekładni. Jednym z ważnych elementów mogących wydłużyć czas bezstresowej jazdy z taką skrzynią biegów jest właściwy dobór oleju do niej oraz terminowa jego wymiana. Jeżeli przekładnia ma działać długo i bezawaryjnie, to w większości modeli pierwszą wymianę oleju należy przeprowadzić po przebiegu ok. 60-100 tys. km, a każdej następne już co ok. 30-40 tys. km.

Prawidłowo dobrany olej ATF ma za zadanie:

- smarowanie wszystkich elementów

- odprowadzanie ciepła

- wytwarzanie ciśnienia niezbędnego do sterowania skrzynią

- chronienie przed korozją i zużyciem

- tłumienie hałasu i drgań - eliminowanie poślizgów

Wybór oleju w pierwszej kolejności zależy od rodzaju automatycznej skrzyni w naszym aucie, z pośród których wyróżniamy:

- AT - tradycyjna automatyczna skrzynia biegów

- AMT i DCT - sekwencyjne skrzynie biegów

- CVT - bezstopniowa automatyczna skrzynia biegów o ciągłej zmianie przełożenia.

Każda z tych przekładni ma inną charakterystykę i wymaga innego oleju, dedykowanego specjalnie dla niej, odpowiadającego specyfikacjom i normom producenta pojazdu. Podstawową specyfikacją jakościową, używaną niemal jako synonim dla "oleju do automatycznej skrzyni biegów" jest Dexron  - DX II, DX III, DX VI (General Motors). Innymi często spotykanymi specyfikacjami są Mercon (Ford) i ZF(Daimler Chrysler). Poza wymienionymi specyfikacjami możemy spotkać się, głównie w autoryzowanych serwisach, z olejami produkowanymi specjalnie przez i pod określonych producentów samochodów - na rynku pojawiają się jednak alternatywne oleje, które są z nimi zgodne i tańsze.
Przykładem niech będzie Gulf Multi-Vehicle ATF, który jest między innymi zgodny z Audi G 052 025-A2/ G-052-162-A1, BMW (AE) LT 71141-ZF5/7045E (3 series) ETL-8072B (5 series), Ford FNR5, Honda ATF-Z1, Hyundai SP-II/SP-III, Mazda ATF-MIII/MV, Mitsubishi Diamond SP-II/SP-III, NIssan Matic (D, J, K, S), Subaru ATF-HP, Toyota T-III/T-IV, Volvo 97340/97341 i VW G 052 025-A2/ G 052-162-A1.

Całkowicie inny olej jest natomiast wymagany w przekładniach bezstopniowych CVT, które przenoszą napęd za pomocą stalowych łańcuchów lub pasków transmisyjnych. Oleje do tego typu  oferowane do niedawna wyłącznie w autoryzowanych stacjach obsługi marek, które wyposażyły swoje modele w ten rodzaj automatycznych skrzyń biegów (Nissan, Ford, Mercedes, BMW, Volkswagen, Audi, Mitsubishi, Suzuki, Fiat, Jeep oraz liczne quady i skutery) mają w nazwie skrót "CVT" i są już w ofercie wybranych producentów np:
- Castrol Transmax A CVT
- Fuchs Titan ATF CVT (MB 236.20, VW TL 521 80/G 052 180)
- Gulf CVT Fluid (MB 236.20, Ford M2C928-A, BMW 83 22 0 136 375/83 22 0 429  154, VW TL 521 80/G 052 180)
- Ravenol ATF CVT (MB 236.20, VW G 052 180)

przykładowe oleje ATF

Oznaczenia stosowane na opakowaniach oleju silnikowego - podsumowanie graficzne

Samochodowe oleje przekładniowe

Elementy odpowiedzialne w naszych samochodach za przeniesienie mocy pojazdów wykonują ciężką i skomplikowaną pracę, która wymaga odpowiednich warunków. Te gwarantują właściwie  dobrane oleje przekładniowe. 

Do podstawowych funkcji olejów przekładniowych zalicza się:

- smarowanie elementów przekładni

- chronienie przed zatarciem i zużyciem

- chronienie przed korozją

- odprowadzanie ciepła

- tłumienie drgań i hałasu

Oleje przekładniowe powstają na mineralnej lub/i syntetycznej bazie olejowej i zawierają dodatki, które mają za zadanie działać przeciwzatarciowo (EP), antykorozyjnie oraz muszą wpływać na neutralność oleju względem materiałów z których wykonane są elementy przekładni.

Wybór lepkości oleju przekładniowego opiera się na temperaturach otoczenia w jakich będzie on użytkowany i wyrażony jest za pomocą specyfikacji SAE (np. 80w90). Przeważnie w samochodach stosuje się oleje wielosezonowe, o następujących oznaczeniach SAE:

- 75w90 – oleje wielosezonowe o lepkości kinematycznej w temperaturze 100^o C i temperaturze krzepnięcia ok. -45^o C

- 80w90 – oleje wielosezonowe o lepkości kinematycznej w temperaturze 100^o C i temperaturze krzepnięcia ok. -25^o C

- 85w140 – oleje wielosezonowe o lepkości kinematycznej w temperaturze100^o C i temperaturze krzepnięcia ok. -12^o C

O jakości oleju przekładniowego świadczy jego klasa jakościowa API. Klasyfikacja API dla olejów przekładniowych składa się z oznaczenia literowego GL i liczb od 1 do 6 oznaczających ich klasę. Najczęściej spotykane i wykorzystywane są dwie klasy:

-GL-4 to oleje mineralne o zwiększonej ilości dodatków typu EP i innych dodatków uszlachetniających, zalecane do przekładni hipoidalnych, pracujących w zmiennych warunkach

-GL-5 to oleje mineralne wysokiej jakości o bardzo dobrych własnościach smarnych, przeznaczone do przekładni hipoidalnych, pracujących w ciężkich warunkach.

Samochodowe oleje przekładniowe dzieli się na te stosowane w:

- skrzyniach biegów - najczęściej są to oleje o klasach lepkości 75w80, 75w90 i 80w90

- mostach napędowych - najczęściej są to oleje o klasach lepkości 80w90 i 85w140

podobnie jak przy olejach silnikowych - jest w czym wybierać